Harry Potter heeft een rol gespeeld in de jeugd van miljoenen mensen.
Zelfs als je geen deel uitmaakt van schare Potter-fans, is het onwaarschijnlijk dat je geen weet hebt van de enorme franchise die rond de boeken van J.K. Rowling en de bijbehorende filmreeks is ontstaan.
Wat blijkt nu: opgroeien met kinderheld Harry Potter kan je een beter mens maken. Volgens een studie, gepubliceerd in Journal of Applied Social Psychology, zijn mensen die emotioneel gehecht zijn aan Harry Potter minder snel bevooroordeeld tegenover minderheidsgroepen.
In het boek spelen verschillende groepen een rol en het overkoepelende thema is dan ook om vriendelijk te zijn tegen anderen. Hoe anders ze ook zijn. Ook wordt de nadruk gelegd op vooroordelen die geassocieerd worden met kwaad.
De belangrijkste antagonist, Voldemort, is geobsedeerd door tovenaars van ‘zuiver’ bloed: zij die komen uit een tovenaarsfamilie. “Modderbloedjes” zijn de mensen die het kind zijn van ouders zonder magie, ofwel “Dreuzels”.
Groepsdynamiek
Uit het onderzoek blijkt dat het goed is als kinderen te maken krijgen met een dergelijke groepsdynamiek. Het speelt een belangrijke rol in hoe ze op latere leeftijd aankijken tegen mensen die anders zijn dan zijzelf.
De onderzoekers gaven 34 basisschoolleerlingen een vragenlijst over hoe ze dachten over migranten en verdeelden ze vervolgens in twee groepen. De ene groep las een scene waarin Draco Malfidus Harry's vriendin Hermelien een 'vies modderbloedje' noemt. De andere groep las een paragraaf die niets van doen had met vooroordelen, zoals Harry die zijn eerste toverstaf kocht.
Een week later kregen de kinderen weer een vragenlijst over hun houding tegenover migranten. Degenen die zich identificeerden met Harry Potter en het bevooroordeelde fragment lazen, hadden hun mening tegenover immigranten aanzienlijk gewijzigd. Het perspectief van kinderen die de neutrale passage hadden gelezen veranderde niet.
Met andere woorden: na te zijn blootgesteld aan de vooroordelen van de familie Malfidus, waren de kinderen toleranter en vriendelijker.
Empathie voor gestigmatiseerde karakters
De onderzoekers voerden nog twee andere experimenten uit, waarin groepen mensen hun gevoel moesten uiten over minderheden na het lezen van Harry Potter. De uitkomst was dat middelbare scholieren een tolerantere houding tegenover homoseksuelen hadden na het lezen van de Potter-boeken.
"Harry Potter heeft empathie voor karakters die worden gestigmatiseerd. Hij probeert hun lijden te begrijpen en te handelen op basis van sociale gelijkheid", zegt onderzoeker Loris Vezzali van de Universiteit van Modena en Reggio Emilia.
"Mijn collega's en ik denken dat empathische gevoelens de sleutel zijn voor het verminderen van vooroordelen. De wereld van Harry Potter wordt gekenmerkt door strikte hiërarchieën en daaruit voortvloeiende vooroordelen. Deze tonen een duidelijk overeenkomst met onze samenleving.
Harry Potter en de ongelijkheid
Vezzali voegt toe: "Harry heeft waardevolle contacten met personages uit gestigmatiseerde groepen. Hij probeert ze te begrijpen en te waarderen én vecht voor een wereld die vrij is van sociale ongelijkheid."
In de Harry Potter-serie hebben alle karakters problemen met het feit dat ze anders zijn: Harry en zijn litteken, Ron en zijn suffe kleding en Hermelien met haar Dreuzelouders. Er is echter nooit twijfel over waarom ze vrienden met elkaar zijn, of waarom hun verschillen ertoe doen.
In de woorden van Albus Perkamentus: "Verschillen in gewoonte en taal stellen niets voor, als onze doelen identiek zijn en ons hart open is."